PRAWA DZIECKA
W Polsce ochronę prawną gwarantują dzieciom następujące akty prawne:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. 1997 nr 78, poz. 483 ze zm.)
Konwencja o prawach dziecka z 20 listopada 1989 r.
(Dz. U. 1991 nr 120, poz. 526 ze zm.)
Prawa dziecka: Konwencja o prawach dziecka:
1. Prawa i wolności osobiste:
• prawo do życia i rozwoju (art.6),
• prawo do tożsamości (art.8),
• prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania (art.14),
• prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka dotyczących postępowania administracyjnego i sądowego (art.13 i 14),
• prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi (art.9),
• prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego rodzaju okrucieństwa (art.19 i 37),
• prawo do prywatności (art.16).
2. Prawa socjalne:
• prawo do ochrony zdrowia (art.24),
• prawo do zabezpieczenia socjalnego (art.26) ,
• prawo do wypoczynku i czasu wolnego (art.31),
• prawo do odpowiedniego standardu życia (art.27).
3. Prawa kulturalne:
• prawo do nauki (art.28 i 29),
• prawo do korzystania z dóbr kultury (art.31),
• prawo do informacji (art.17),
• prawo do znajomości swoich praw (art.42).
Ponadto konwencja przyznaje szczegółowe prawa do ochrony w przypadku:
• upośledzenia i niepełnosprawności (art.23),
• pozbawienia dziecka środowiska rodzinnego (art.20 i 21),
• nieletnich, którzy popadli w konflikt z prawem (art.37 i 40).
Prawa zawarte w Konwencji można podzielić na kategorie: zapewnienia, ochrony i uczestnictwa:
1. Zapewnienia dotyczą: prawo do posiadania, otrzymania lub dostępu dóbr i świadczeń typu: obywatelstwo, opieka zdrowotna, opieka nad sierotami i osobami niepełnosprawnymi, edukacja, odpoczynek, zabawa.
2. Ochrona w zakresie: przed szkodliwymi praktykami, np. separacja od rodziców, udział w działaniach wojennych, handel dziećmi, wykorzystywanie seksualne, fizyczna i psychiczna przemoc.
3. Uczestniczenie w: byciu wysłuchanym przy podejmowaniu decyzji dotyczących życia dziecka, możliwość udziału w życiu społecznym poprzez wolność słowa i opinii, uczestnictwa w kulturze, religii, języka.
Realizacja wszystkich praw dziecka ma zapewnić mu minimum komfortu psychicznego, niezbędnego do normalnego rozwoju.
Prawa powinny łączyć się także z obowiązkami i wzrastającym poczuciem odpowiedzialności. Respektowanie praw dziecka powinno wiązać się z racjonalnymi wobec niego wymaganiami, byleby nie przekraczały jego możliwości.
Przedszkole jest pierwszą instytucją, w której dziecko nabywa kompetencje społeczne.
W atmosferze spokoju i akceptacji poznaje własne prawa i reguły życia w grupie rówieśniczej i społeczności przedszkolnej.
Wiek przedszkolny jest okresem intensywnego rozwoju psychofizycznego dzieci. W tym czasie kształtują się pierwsze postawy moralne , nawyki mające wpływ na przyszłe życie. Dzieci uczą się odróżniania dobra od zła, wartościowania zachowań własnych i innych dzieci, poznają reguły i normy zachowania panujące w grupie. Przedszkole tworzy warunki, do doświadczania przez dzieci, co dobre dla nich samych i dla ich otoczenia. Dba o to, aby nabyły takie kompetencje społeczno – moralne, które umożliwią im funkcjonowanie w szerszej społeczności. Przedszkole dba o to, aby wychowankowie mieli świadomość istnienia własnych praw.
Janusz Korczak wspaniały obserwator dziecka oraz nieugięty obrońca jego praw jako człowieka wymienia zasadnicze prawa dziecka:
Prawo do szacunku
Prawo do niewiedzy
Prawo do niepowodzeń i łez
Prawo do upadków
Prawo do własności
Prawo do tajemnicy
Prawo do radości
Prawo do wypowiadania swoich myśli i uczuć
Prawo do dnia dzisiejszego